Deve Güreşi

Deve güreşi, özel olarak yetiştirilip hazırlanan erkek develerin birbirleriyle dövüşürcesine yaptıkları dövüşe denir. Deve güreşi iki deve arasında yaptırılır. Bu güreş oyununun kendine özgü kuralları vardır. Özellikle develerin yaşadığı ülkelerde düzenlenen bu güreş karşılaşmaları uzun bir zamandan beri devam eden ve yoğun ilgi gösterilen bir tür eğlence gösterisidir. Deve güreşi ayak, orta, başaltı ve baş olmak üzere dört boyda yapılmaktadır. Galibiyetler, bağırtarak, kaçırtarak veya yıkarak elde edilir. Deve güreşi ülkemizde özellikle Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde düzenlenen ve yörük kültürüyle ilişkili olan güreşlerdir. Deve güreşleri açık alanlarda yapılır. Deve güreşi genellikle kış aylarında yapılır. Rakibini yenen deve sahibi halı ile ödüllendirilir.

Deve güreşinin tarihi 19. yy başlarına kadar dayanır. O tarihlerde İzmir yönünden gelen kervanlar, eski adı Karapınar olarak bilinen İncirliova ilçesinde konaklamaktaydı. Konaklama sırasında yükü olmayan boşta olan develer birbirleriyle oynarlardı. Bu durumu gören deve sahipleri, bu hareketlere karşı

ilgi duyarak zamanla develerin birbiriyle oynamalarını güreş halinde organize etmeye başlamışlar ve bu oyunları bir gelenek haline getirmeye başladılar.

İlk zamanlarda deve sahiplerinin kendi aralarında iddia ile yaptıkları deve güreşleri ilerleyen zamanlarda toplumların bir eğlence şekline dönüştürülmüş adeta bir bayram olmuş. Develer tıpkı diğer güreşlerde olduğu gibi Pehlivan olarak adlandırılır ve cazgır tarafından anons edilirler.

Deve güreşlerinin amacı, toplumsal bir dayanışma meydana getirmektir. Ayrıca bu güreşler topluma yararlı kuruluşların kurulmasını ve çoğaltılmasını sağlamaktır. Güreş develerine "Tülü" adı verilir. Bu deve, Buhur adı verilen çift hörgüçlü deveyle Yoz adı verilen tek hörgüçlü dişi devenin çiftleşmesinden meydana gelen erkek devedir. Güreş develeri de tıpkı atlar gibi soya dayalı olarak seçilir. Güreşçi olacak Tülülerin güreşçi develerin soyundan olmasına özen gösterilir. Güreşçi develer "savran" denilen deve bakıcısı tarafından yetiştirilir. Güreş öncesinde çeşitli hazırlıklar yapılır. Develer çeşitli süslerle süslenir. Başlarına ve sırtlarına renkli keçeler ve nakışlı örtüler serilir. Boncuklarla ve deniz kabuğuyla süslenmiş renkli yünlerden yapılan başlıklar takılır.

Güreşecek olan develer özel bir şekilde beslenirler ve bakımları özel olarak yapılır. Yaz ve sonbahar aylarında arpa, burçak, üzüm ve yulaf gibi kuvvet verici besinlerle beslenip kış aylarına doğru kızmaya başlarlar. Bunun nedeni, dişilerini diğer erkek develerden kıskanmalarıdır. Bu develere yük taşıtılmaz ve uzunca bir süre kapalı alanda bırakılırlar. Develerin kızmaya başlamasından sonra güreşler başlar ve Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarının sonuna kadar devam eder. Güreşi izleyenler oldukça geniş bir meydanda toplanırlar. Güreş meydanında davul ve zurna çalınır. Güreşleri yönetmek için seçilmiş hakemler vardır. Diğer yağlı güreş karşılaşmalarında olduğu gibi "cazgır" denilen bir görevli güreşen develeri adlarıyla tanıtır ve güreş başlatılmış olur.

Güreşlerde güreşi idare eden bir orta hakem, sonuçları değerlendiren 4 kişilik masa hakemleri, 10 kişiden oluşan müteşekkirler, iki grup halinde olan ve develeri ayıran urgancılar ve bir de develerin ağızlarını bağlayan 3 veya 4 kişilik ağız bağlayıcıları vardır. Develer alana getirildiğinde ağızlarında gem, ayaklarında zincir vardır. Bunlar develerin kaçmalarını önlemek içindir. Sağ taraftan güreşen deveye sağcı, sol taraftan güreşen deveye solcu denilir. Develerin birbirlerine kızmalarını sağlamak ve aralarında kıskançlık yaratmak için alana bir dişi deve getirilir. Dişi deve erkek develere gösterildikten sonra alandan çıkarılır ve güreş başlatılır. Sırtı yere gelen, kaçan ya da yere düştükten sonra güreşe devam etmeyen deve yenik sayılır ve güreş sona erer.